المعالم الجدیدة (کتاب)المعالم الجدیده، تالیف آیت‌الله شهید، سید محمد باقر صدر ، از چهره‌های درخشان فقهای شیعه در قرن چهاردهم هجری است. ۱ - معرفی اجمالیشهید سید محمد باقر صدر در این کتاب یک دوره مقدماتی علم اصول فقه را به زبانی ساده برای مبتدیان و نوآموزان این علم مطرح نموده است. این کتاب از همان زمان نگارش مورد توجه و عنایت اساتید علم اصول قرار گرفت و هم اکنون این کتاب یکی از کتابهای درسی حوزه علمیه می‌باشد. ۲ - ساختار کتابکتاب از دو قسم تشکیل شده است که در قسم اول مباحث مقدماتی در چند فصل طرح شده و در قسم دوم در ضمن دو نوع مباحث علم اصول بررسی شده است. این اثر به سبکی ساده و روان برای آموزش علم اصول نگاشته شده است. مؤلف در نگارش این کتاب در صدد معرفی علم اصول به شکلی ابتدایی و روشن برای علاقه مندان به فراگیری این علم بوده است، لذا در نگارش این کتاب ویژگیهایی که برای رسیدن به این هدف باید رعایت شود مورد توجه قرار گرفته است. ۳ - گزارش محتواشهید سید محمد باقر صدر معتقد بودند: در هر زمانی باید آخرین نظرات در سطوح مختلف: مقدماتی، متوسطه و عالی تهیه و تدوین شود و در اختیار طلاب قرار گیرد. بیست یا سی سال بعد که نظریات تغییر کرد، مجددا باید کتب جدیدی تالیف شود، لذا خود، به تالیف این کتاب اقدام کردند. وی می‌فرمود: سزاوار نیست که بحث‌های فقهی و اصولی از این قاعده مستثنی باشند. شهید صدر، با استناد به همین مساله بر بایستگی جایگزینی کتابهای درسی اصول تاکید می‌کرد و بر این باور بود که اگر لازمه این کار، دگرگونی اساسی در حوزه باشد باید این کار بشود و متنهای آموزشی اصول تغییر کند. در بخش اول، مؤلف، از تعریف علم اصول و موضوع آن و منطق برای فقه بودن آن واهمیت آن در کار استنباط و اینکه علم اصول و علم فقه ، به ترتیب، عهده دار جنبه نظری و تطبیقی عناصر مشترک عمل استنباطند و تاثیر متقابل فکر اصولی و فکر فقهی و نمونه‌هایی از سؤالاتی که علم اصول به آنها پاسخ می‌گوید و جایز بودن عمل استنباط و وسایل اساسی برای اثبات عناصر مشترک در عمل استنباط و تاریخچه علم اصول و تحولات و تطورات آن تا عصر حاضر و عوامل پیدایش فکر اصولی و حکم شرعی و تقسیم آن سخن می‌گوید. در بخش دوم، از عناصر مشترکی که در استنباط مبتنی بر دلیل کاربرد دارند، مثل دلیل لفظی، دلیل برهانی و دلیل استقرایی یاد می‌کند و از تعارض ادله سخن می‌گوید و نیز بحث عناصر مشترک در استنباط مبتنی بر اصل عملی را به میان می‌آورد و در آن، از قاعده عملی اساسی و قاعده عملی ثانوی و قاعده منجزیت علم اجمالی و احکام استصحاب و تعارض بین اصول و احکام تعارض بین اصل و دلیل سخن می‌گوید. ۴ - وضعیت کتابکتاب «المعالم الجدیده» را شهید صدر در سال ۱۳۸۵ ق نگاشته است و ۱۲ سال بعد در سال ۱۳۹۷ ق آن را با برخی اصلاحات بازنویسی کرده و به عنوان حلقه اول نگاشته و حلقه دوم و سوم را نیز بر آن افزوده است. این سه کتاب سه دوره کامل مقدماتی، متوسطه و عالی در علم اصول است. کتاب طبع قدیم است و فاقد فهرست و پاورقی است. ۵ - پانویس
۶ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «المعالم الجدیده». نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. نرم افزار دروس حوزوی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور). |